Xosé Lois García, o amigo e tamén poeta, ofrécenos este libro (en edición de Toxosoutos na serie Memoralia) que acaba de escribir, desde os ecos do pasado compartido e desde as lembranzas recollidas do acontecido á par do poeta courelao. Xosé Lois García, tamén poeta, ensaísta, articulista, estudoso da literatura de expresión portuguesa? escribe e deseña este ensaio-mural que resume na segunda parte do título a esencia do que foi o poeta do Courel: o home como centro dese universo persoal e único, comprometido cos espazos do país que soubo sintetizar a natureza en versos rotundos e a paisaxe en caligrafías arrebatadas.
"Novoneyra, convocando como rumor milenario, resoansdo a través dos que comparten a vontade do alto destiño que é o canto, o dicir. Ecoendo coma voz librando terra, como son, codificándoa, recollendo, gardando e doando solidariedade fraterna aos novos que saben que o home e a terra poden ser outra cousa?". Estas verbas de Uxío Novoneyra Rei, na evocación íntima e poética de seu pai, serven de proemio neste libro, "Uxío Novoneyra. Home e terra", que se configura coma un percorrido polas verbas recuperadas de Xosé Lois García e do poeta courelao. É a lembranza dos escritores co autor d"Os eidos. É un abeiramento á fauna e flora da poesía do autor e recolle un fermoso álbum fotográfico para mirar con vagar, cos ollos de Novoneyra. É que, "Uxío Novoneyra continúa aquí, en múltiples e inalterábeis presenzas, tanto do lado humano como do literario. Porque el soubo buscar o achego máis íntimo de convivencia e na súa máis ampla solidariedade".
-¿Teñen resposta ao título?
-Non. Os dicionarios teñen que ir por detrás de palabras que se incorporan á lingua, pero hai marcas que identifican un produto dende hai décadas como Cola-Cao que non está no dicionario, e estano outras máis recentes.
-¿Por que investigaron isto?
-Buscabamos outra cousa e topámonos con aspirina ou rímmel, e por curiosidade miramos se estaba Cola Cao. Así que fixemos un baleirado do dicionario de Xerais e unha comparativa cos da RAG, Século XXI e o dixital Digalego, e non hai coincidencia absoluta. Pensamos que hai que sistematizar, e facelo tamén coa pronuncia, sobre todo con palabras doutras linguas, que son a maioría.
-¿Que marcas son comúns no léxico e faltan nos dicionarios?
-Propoñemos dezaseis, entre elas Coca Cola, Tipex, Betadine, Albal, Velux, Nocilla ou Barbie, e Cola-Cao.
-¿Agardan que prospere?
-Nós non sancionamos palabras, facemos unha achega que terá que valorar a Real Academia.
A Editorial Toxosoutos e a Livraria Torga de Ourense teñen o pracer de convidalo á presentación do libro Incivil. Intervirán Xoán Carlos Domínguez Alberte (autor) e Delfín Caseiro (profesor e escritor). Será o mércores 5 de maio de 2010, ás 20:00 h. na Livraria Torga – Ourense.
Autor de Roberto Blanco Torres e a loita pola supremacía ética. Estudo crítico e escolla poética e coordinador do volume Volverlles a palabra. Homenaxe aos represaliados do franquismo, Xoán Carlos Domínguez Alberte (Ramirás, 1966) vén de publicar o poemario Incivil(Toxosoutos).
Por que Incivil?
Para designar unha época maldita como foi a barbarie producida dende o 36 en Galiza. Incivil tamén para facer referencia as palabras encubertas que se veñen empregando para ese momento. Afonda dende unha perspecti- va poética sobre a memoria his-
tórica, un eido no que leva anos traballando dende diferentes perspectivas. Que persegue ? Darlle voz aos que nunca a tiveron e denunciar o exterminio indiscriminado que se desencadeou tras o golpe de estado. Está abordado dende a perspectiva dos sufridores desta guerra mal chamada civil. Son historias que se circunscriben maioritariamente ao ámbito da Raia Seca. O libro persegue ademais converterse en símbolo das barbaries que se perpetran actualmente en infinidade de lugares.
Como valora a anulación das subvencións para recuperación da memoria histórica que anunciou a Xunta?
Moi negativamente. O que se leva feito, especialmente duranteo bipartito, é importante pero
queda moito camiño no referido á restitución das vítimas e dos bens, á pedagoxía . Cómpre deixar claro que en Galiza non houbo guerra senón que un grupo de forzas armadas exerceron unha estratexia de asoballamento indiscriminado. Se esquecemos a memoria non poderemos construír o futuro.
