Fírgoas. Cartafol aberto: xuño 2012

28 de xuño de 2012

No vértice dos cervos para os lectores de Xosé Lois García

Editorial Toxosoutos agasalla coa merca da Poesía Completa (Por ninguén aloumiñada e No sangue dos bardos), de Xosé Lois García o poemario inédito No vértice dos cervos nunha entrega promocional que atoparás na túa libraría.

26 de xuño de 2012

Máis alá da razón

Isidro Novo talvez non ocupe, por esforzo, dedicación e amplo currículo literario, o lugar que realmente este lugués de nación merecería. Aos seus libros de poesía, ensaios, columnas de opinión en diversos soportes xornalísticos, algunha tradución ou iniciativas para preservar o tesouro do idioma como “Palabras con memoria”, esa última co apoio da Asociación de Escritores en Lingua Galega, súmaselle unha delongada traxectoria no ámbito da narrativa espellada nalgúns libros de relatos, crónicas de viaxes literarias e varias novelas, entre ás que se lles vén engadir arestora esteSinistra deixa, que acaba de ver a luz no selo noiés Toxosoutos. Abéirase Isidro Novo, nesta ocasión, a un xénero talvez non moi transitado nas letras galegas mais de ampla proxección popular como son os sucesos de corte paranormal, incardinados nunha historia na que se paira a vontade de reconstruír a identidade familiar a partir dun feito concreto como é o de comezar a habitar un pazo enmeigado que foi recibido como unha herdanza inesperada. Desde ese momento o libro incorpora fragmentos de filiación confesional, a xeito de diario, con outros que resultan operativos para reconstruír un personaxe de inequívoca e intensísima existencia aventureira, en quen reside a clave que explica eses acontecementos cuxa xeración vai máis alá da razón. Particularmente non me interesou tanto o plano protagonizado por Delio Freixeiro pois nel se advirte unha lucidez un tanto sorprendente para relatar as experiencias que dificilmente soporta derivadas da práctica de maxia negra das que é obxecto, malia recoñecer un intenso traballo de documentación que ademais se proxecta no seo dunha expresión narrativa moi próxima ao cinematográfico: estigmas que sangran, ruídos estraños, pasos de alguén que non se ve, miraxes, alucinacións, elementos que mudan a súa disposición, portas que se abren e pechan, levitacións de obxectos, violacións por parte dun íncubo… Resultoume, en tal caso, máis atractivo aqueloutro plano en que se relatan as vivencias, conversas, investigacións e relacións sentimentais levadas da man de Procopio Conceiçao, pois é este personaxe quen vai debullando datos sobre Reimunde Grandal, se cadra o auténtico protagonista da novela, afondando nos elementos cruciais da súa personalidade, nas súas orixes ou no rápido poder asimilatorio de todo o que se relaciona con crenzas de carácter animista, nomeadamente coa chamada “Regra de Oxá”, coa filosofía“yoruba” ou co aprehendido do seu contacto cos xamáns americanos, ao que se engade algunha referencia aos chamados “agotes”: artesáns, discriminados socialmente, que se dedicaban a traballar a pedra e mais a madeira e, anos despois, o ferro. En suma, unha proposta narrativa intensa, en xeral ben resolta e, ao meu ver, concibida para un amplo público que ademais, estou certo, daría nun inmellorable guión cinematográfico. Esta recensión publicouse, o 23 de xuño de 2012, nas páxinas do suplemento «Culturas» deLa Voz en Galicia, baixo o título de «Máis alá da razón» (reproduzo aquí a versión íntegra).

21 de xuño de 2012

Reportaxe sobre a Guía medieval do peregrino no Telexornal Tve

Telexornal-Galicia - 14/06/12

15 de xuño de 2012

A cotidinaeidade do Camiño no século XII chamou a atención dos asistentes o martes en Compostela

14 de xuño de 2012

Grande expectación ante a Guía medieval do peregrino o martes en Compostela

Mar Mato recolleu nesta reportaxe as súas impresións sobre a Guía Medieval do Peregrino, de López Pereira, presentada o pasado martes en Santiago de Compostela con grande expectación por parte dos numerosos estudosos que asistiron ao acto.

El catedrático de Latín y director de la Axencia para a Calidade do Sistema Universitario Galego, Xosé Eduardo López Pereira, ha plasmado las vivencias del Códice Calixtino en un estudio que abre el libro Códice Calixtino. Guía medieval de peregrinos, que ayer presentó en Compostela y donde se recoge, además, el texto íntegro en latín y la traducción al gallego de los cinco capítulos.

Entre las anécdotas, López Pereira destacó el episodio que explica la razón por la que la obra no acabó entre los fondos del Escorial. Explicaba ayer el catedrático a este diario que en el año 1570, el Códice Calixtino estuvo a punto de ser llevado a Madrid con destino final El Escorial. Entonces, Felipe II había ordenado al coengo Ambrosio de Morales que recogiese todos los manuscritos que pudiese y se encontrase por Castilla y Galicia. De Morales se negó a llevarse el Códice a la capital alegando que "decía cosas tan soeces que no valía la pena", señala López Pereira.

El director de la Axencia para a Calidade do Sistema Universitario detalló que en el último capítulo, guía del peregrino, se recogen las costumbres "increíbles" que tenían navarros y vascos. Una de ellas era la que adoptaban las mujeres frente al fuego dejando al aire la entrepierna para que los hombres, de frente, la vieran. Otro apunte era el que indicaba que los navarros ponían esterillas a las mulas "para que nadie las penetrara más que ellos".

Esta quinta parte fue escrita por el único autor que se le conoce al Códice, el francés Ainmerico Picaud que realizó una especie de crónica de su viaje a través del Camino de Santiago. Si bien se ve esta historia como una guía, en la actualidad, hay lectores que lo ven más bien como una anti-guía por criticar y dejar mal paradas a las gentes y lugares de la ruta jacobea.

No obstante, gracias a los comentarios de Picaud, el Códice Calixtino –escrito alrededor del año 1160– prosiguió en la basílica compostelana. Sin embargo, en 1610, hubo otro intento de modificar su lugar de cobijo. Fue con el padre Mariana que también se negó a llevárselo al entender que "el libro, en su caítulo 4, decía una mentiras tremendas" como "el señalar que Carlo Magno liberó España de árabes a pesar de haber muerto antes", señala Pereira.

Las críticas de Mariana hicieron mella y ese cuarto capítulo fue arrancado falsificando el número. Finalmente, en 1886, el historiador López Ferreiro lo descubrió en el Archivo de la Catedral, se restauró en la Biblioteca Nacional y se volvió a colocar en el Códice.

5 de xuño de 2012

Peregrinos a Compostela, por Lucía Seoane

X .Eduardo López Pereira,catedrático de Filoloxía Latina na Universidade da Coruña, autor de numerosos libros e traballos arredor de textos latinos tardíos e medievais é o encargado da edición e tradución ao galego do libro V do Códice Calixtino –unha obra de aínda recente actualidade xornalística por motivos ben pouco felices–, universalmente coñecida como Guía do peregrino. Nunha moi coidadae rigorosa introdución, López Pereira explica, con cualidade científica mais tamén con prosa doada e de agradable lectura, todo o referido á historia, a autoría, o contexto xacobeo… no que xorde a obra. Así mesmo coñecemos noticias acerca da relación do volume que comentamos con esoutras guías de caminantes e peregrinos a Compostela e aínda a propia textura do camiño e daqueles que o percorreron. En fin, unha análise das edicións e traducións ralizadas até a data vén complementar este, como dixemos, excelente limiar. Vilas,igrexas,hospitais… doutrora –moitos aínda, e felizmente,en pé na actualidade–,así como unha descrición da cidade de Santiago, cunha completa descrición da propia cidade, das súas murallas e portas, da catedral... pero tamén das xentes que a habitaban,aqueles mercaderes, zapateiros, curdidores, veleiros, cordeiros... a ofreceren “mochilas de pel de cervo, bolsas, correas, cintos e ata herbas mediciais” veñen desfilar ao longo das páxinas dun texto clásico entre os clásicos, unha sorte de reportaxe magnífica que desafía o paso do tempo. Sen dúbida, estamos diante dun volume senlleiro que non debe faltar nunca nos andeis das nosas bibliotecas. agora tamén en “romanzo galego.”